تاریخچه ی کشت برنج: از آسیا تا آمریکا

مقدمه

برنج یکی از پرمصرف ترین غذاهای جهان است که در همه جا طرفدار دارد. با این حال عموم مردم، شناخت و درک درستی از چگونگی پیدایش برنج و گسترش آن در سراسر جهان، ندارند. به همین جهت تصمیم گرفتیم تا در این مقاله به تحلیل پیدایش و گسترش برنج و غذاهای برنجی در جهان بپردازیم.

سیا

• بر اساس سندها و مدرک های تاریخی، برنج نخستین بار در حاشیه های رودخانه ی یانگ تسه در چین کاشت و بهره برداری شد. مطالعه ها نشان می دهند که در آغاز، برنج به شکل امروزی آن فرآوری نمیشد و پس از دوره ها کاشت و برداشت و آزمودن روش های مختلف، کشاورز ها دریافتند که چگونه برنج را به شکل امروزی آن و در بسته بندی و کیسه های مخصوص، تهیه و تامین کنند. برنج وحشی نخستین گونه ی برنجی بود که در آغاز کشت می شد و رفته رفته جای خود را به برنج سفید داد.
• با این حال روند رشد و بهره برداری از برنج و البته طراحی و بسته بندی کیسه برنج، به سرعت رشد کرد و تا پیش از میلاد مسیح، هند و نپال نیز به دو تامین کننده ی مهم برنج تبدیل شدند. سال ها پیش (2003)، پژوهش گر هایی از کره جنوبی پس از پژوهش هایی، ادعا کردند که قدیمی ترین برنج، به دوازده هزار سال پیش و به کشور چین باز می گردد.

• پس از این، هند و نپال را می توان جزو کشورهای پیش تاز در تولید و کاشت برنج (به شکل امروزی آن) نام برد که البته هنوز هم در بخش هایی از آن، برنج وحشی یافت می شود. در قرون وسطی بود که شیوه های تولید و پخت برنج به سرعت به قاره ی اروپا و به ویژه کشورهای جنوبی آن راه یافت. با این حال فراموش نکنیم که ماجراجویی های اسکندر مقدونی در آسیا نیز نقش مهمی در راه یافتن این دانه ی پرطرفدار به قاره ی اروپا داشت.

ایران، عراق، یمن، مصر و فلسطین، از جمله کشورهای مهم خاورمیانه هستند که به تولید و کشت برنج می پردازند. در ایران ساحل های جنوبی دریای کاسپین، بخش های جنوبی عراق، دلتای رودخانه ی نیل در مصر و دره ی اردن در فلسطین، از جمله ناحیه های برنج خیز خاورمیانه هستند. با این حال کشور های یاد شده چندان در طراحی و بسته بندی کیسه های برنج موفق نبودند.

3. اروپا

• قرن دهم میلادی را شاید بتوان مهم ترین دوره ی گسترش برنج در اروپا دانست. نا گفته نماند که مسلمان ها نقش مهمی در گسترش برنج در اروپا داشتند، هرچند تا مدتی پس از جنگ های صلیبی، کشت برنج در اروپا متوقف شد. در قرن پانزده بود که برنج راه خود را به سمت ایتالیا و از آن جا فرانسه پیدا کرد و رفته رفته، همه ی قاره ی سبز را در نوردید.

لاتین و کارائیب

• برنج ابتدا به آمریکای لاتین و برزیل راه یافت و سپس در تمام قاره ی جوان فراگیر شد. در ابتدا، این مهاجرهای اسپانیایی بودند که برنج آسیایی را به مردم مکزیک معرفی کردند. پس از این، پرتغالی ها و برده های آفریقایی شان، برزیلی ها را از نعمت برنج بهره مند ساختند و همین سبب شد تا پژوهش گر ها عنوان کنند که برده های آفریقایی، نقش موثری در معرفی برنج و گسترش مصرف آن در آمریکای لاتین و کارائیب داشته اند.

بزرگ ترین مزرعه ی برنج در جهان

گر تولید و مصرف برنج را از ابتدا و آغاز مورد بررسی قرار دهیم، در می یابیم که قاره ی آسیا، به ویژه کشورهای شرقی و جنوب شرقی، نقش تعیین کننده ای در تامین برنج، بسته بندی و تولید کیسه برنج و البته گسترش مصرف برنج در جهان داشته اند. نگارنده بدون این که نقش دیگر کشورها و قاره ها را در تامین برنج نادیده بگیرد، باور دارد که قاره ی آسیا را می توان مزرعه و قطب صادرات برنج جهان نام داد. چین، هند، اندونزی، پاکستان، بنگلادش، ویتنام، تایلند، میانمار، فیلیپین و ژاپن، از جمله تولید کننده های عمده ی برنج در آسیا و البته جهان هستند که بیش از 92 درصد برنج جهان را تامین می کنند. با این حال، آن چه مهم جلوه می کند، این است که کشور ما ایران، هنوز سهم قابل توجهی از این بازار را به دست نیاورده است. امید می رود که با پیگیری و برنامه ریزی بلند مدت، کشور ما هم بتواند در آینده ای نه چندان دور، در زمینه ی تولید برنج در جهان، حرفی برای گفتن داشته باشد.

برای دانلود مقاله ی "تاریخچه ی کشت برنج: از آسیا تا آمریکا"، بر لینک زیر کلیک کنید.

دانلود مقاله ی "تاریخچه ی کشت برنج: از آسیا تا آمریکا"

 

کابوس سفید قاره ی سیاه

• آیا درباره ی مصرف برنج در قاره ی سیاه اطلاعاتی دارید؟
• برنج آفریقا به چه صورت تامین می شود؟
• برنج چه جایگاهی در سبد غذایی مردم این قاره دارد؟
•  آیا نرخ مصرف و تامین برنج در آفریقا، از دهه های پیش تا کنون تغییری هم داشته است؟

• اگر می خواهید پاسخ این پرسش ها را بیابید، با ما همراه شوید.

  رنج در آفریقا

• دگردیسی های گسترده در تکنولوژی، ویژگی های دموگرافی و جامعه شناختی در چند دهه ی اخیر (از سال 1973 تا کنون)، چالش های قابل توجهی را در نظام عرضه و تقاضای برنج در آفریقا پدید آورده است. رشد جمعیت و بی میلی نسبت به دیگر گونه های غذایی، سبب شده تا میل و تقاضای شدیدی برای مصرف برنج در این قاره شکل بگیرد. "سورگوم" و "میلت" از جمله غلات سنتی آفریقا هستند که بر اساس آمار، رفته رفته از سبد غذایی مردم رخت بسته اند و میزان مصرف آن ها، با نرخ قابل توجهی کاهش یافته و همین عدم استقبال از غلات سنتی، سبب رشد گرایش به مصرف برنج در میان مردم شد. همه ی این ها در حالی است که برنج، روندی بر خلاف آن چه یاد شد را تجربه کرده است.
• داده ها نشان می دهند که از دهه ی 70 میلادی، مردم آفریقا تمایل زیادی به مصرف برنج نشان داده اند و این گرایش فزاینده به برنج را می توان با افزایش تقاضا برای برنج و افزایش مصرف برنج در غذای مردم و البته پیدایش و گسترش صنعت های وابسته هم چون تولید کیسه برنج و واردات دستگاه های صنعتی دوخت کیسه، نشان داد. در کل می توان این گونه عنوان کرد که مصرف برنج، هر سال به میزان 6 درصد افزایش داشته است که البته این خود دلیل های ساختاری زیادی دارد.

• شهرنشینی، دگرگونی در ساختار جامعه و شغل ها، از جمله دلیل های عمده برای افزایش مصرف برنج در میان آفریقایی ها هستند. برای نمونه می توانیم به پدیده ی اشتغال زن ها اشاره کنیم که نقش مهمی در افزایش مصرف برنج داشته است. دوخت و دوز کیسه ی برنج، تولید کیسه های برنج خانگی و پارچه ای، هم کاری در کاشت و برداشت برنج، از عامل هایی بودند که ورود زن ها را به فضای کاری تسهیل کردند. از سویی می دانیم که ورود زن ها به محیط کاری و اشتغال، سبب کاهش حضور آن ها در خانه و البته کاهش زمان رسیدگی به کارهای خانه می شود. همین کاهش زمان و البته افزایش درآمد، سبب شد تا زن های آفریقایی، به مصرف برنج رو کنند و در نهایت برنج به سبب پخت آسان و سریع و میزان کالری قابل توجه، به گزینه ی مورد پسند زن های آفریقایی برای تامین غذای خانواده تبدیل شد.

• در ادامه ی این روند، برنج دیگر نه غذایی لاکچری، که گزینه ی نخست برای تامین غذای اصلی قشر فقیر شهر تبدیل شد. گفتنی است که این قشر فقیر شهرنشین، سالانه 45 درصد از درآمد خود را صرف تامین و خرید غلات مورد نظر خود می کند که از این بین، برنج هم چنان مهم ترین آن به شمار می رود.

• جالب است بدانید که مصرف برنج در کشورهای آفریقای غربی، یکی از شاخص های سنجش میزان توسعه و رفاه اجتماعی مردم به شمار می رود. هرچه مصرف برنج بیشتر باشد، رفاه مردم در سطح بالاتری قرار می گیرد".

• تولید و واردات برنج

• با وجود رشد قابل توجه تولید و کشت برنج در دهه های اخیر، هنوز میزان تولید برنج به هماهنگی قابل قبولی با میزان مصرف آن توسط مردم، دست نیافته است و می توان این گونه عنوان کرد که بر خلاف رشد فزاینده ی تمایل به مصرف برنج، تامین برنج با آهنگ کندتری افزایش می یابد. همین گپ قابل توجه میان عرضه و تقاضای برنج، کشورهای غرب آفریقا را به یکی از مهم ترین وارد کننده های برنج تبدیل کرده است. رشد فزاینده ی تقاضا برای برنج و ناتوانی در تامین برنج از سوی تولید کننده های داخلی، سبب شد تا واردات برنج غرب آفریقا، هر سال به میزان 2.5 درصد رشد داشته باشد.

  "کشورهای غرب آفریقا، سالانه 800 میلیون دلار بودجه، صرف واردات برنج می کنند".

  رنج، اشتغال و اقتصاد

• نگارنده باور دارد که نسبت و پیوند معناداری میان برنج، اشتغال، شهر نشینی و رونق اقتصادی وجود دارد.  کاشت و تولید برنج در آفریقا، زن های زیادی را به کار مشغول می کند و با اشتغال یافتن زن ها، میزان درآمد روستایی ها افزایش می یابد و زن ها نقشی حیاتی در تامین خرج خانواده می یابند که به دنبال آن، رفاه خانواده های روستایی افزایش یافت و بیشتر آن ها به شهرها رو می کنند و در ادامه این خود به رونق اقتصادی و صنعتی شدن جامعه می انجامد. با این حال، مطالعه نشان داده که هنوز راه طولانی و دشواری پیش روی تامین برنج این قاره وجود دارد که اگر به درستی طی نشود، ممکن است چالش های اساسی در اقتصاد، اشتغال و کشاورزی این قاره ایجاد کند.

  برای دریافت فایل مقاله ی "کابوس سفید قاره ی سیاه: برنج در آفریقا"، بر لینک زیر کلیک نمایید.

  فایل مقاله ی "کابوس سفید قاره ی سیاه: برنج در آفریقا"