چه رنگ هایی برای چه محصولاتی در صنعت بسته بندی؟

رنگ ها! رنگ ها اولین چیزی هستند که چشم ها می بینند! یعنی شما می توانید با رنگ چشم مخاطب را تحت تاثیر قرار دهید. چرا رنگ ها انقدر مهم هستند؟ چرا رنگ ها اولین چیزی هستند که چشم ها درک می کنند؟ چرا یک رنگ خاص می تواند تمام قوای ادراکی شما را تحت تاثیر قرار دهد؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا به پاسخ سوالات بالا برسیم.

رنگ ها به چند دلیل در صنعت و زندگی روزمره ما مهم هستند و به محیط اطراف ما زیبایی می دهند:

• حس روانی مخاطب را تحت تاثیر قرار می دهند و از این شیوه می توان برای فروش و بازاریابی استفاده کرد.
• می توانید برای نمایش دادن محصول تان از یک رنگ خاص کمک بگیرید و چشمان مخاطب را تحت تاثیر قرار دهید.
• استفاده درست از رنگ به فروش یک محصول یا عرضه و نمایش آن کمک می کند و برعکس، اگر از رنگ ها در جای مناسب استفاده نکنید با واکنش بد مخاطب روبرو می شوید.

 

بر اساس تحقیقاتی که انجام شده است و با استفاده از طراحان و متخصصان در زمینه رنگ شناسی، در صنعت بسته بندی مواد غذایی و مواد بهداشتی به نتایج خوبی رسیده اند که در جدول زیر به نتایج این تحقیق می پردازیم. بر اساس این تحقیق مشخص شد که مخاطبان وقتی برای مواد غذایی یا بهداشتی زیر، رنگ های گفته شده را در بسته بندی ببینند، بیشتر تمایل پیدا می کنند تا محصول را بخرند.

زرد مایل به قرمز	ذرت
ترکیب قهوه ای و زرد	نوشیدنی های شکلاتی
ترکیب قهوه ای و طلایی	قهوه
سبز یا خاکستری و برای ادویه های تند قرمز	ادویه
سفید یا آبی روشن یا کرم	شیر
سفید یا سبز مایل به رنگ آبی	مواد غذایی یخ زده
قرمز یا ترکیبی از نارنجی و قهوه ای	شکلات
زرد یا قهوه ای روشن	بیسکوییت
سفید یا آبی یا سبز یا صورتی	محصولات پاک کننده
رنگ طبیعی هر میوه	آبمیوه ها
سفید یا آبی (آبی روشن یا تیره فرقی ندارد)	خمیر دندان
صورتی یا آبی روشن	لوازم آرایشی
تم های مربوط به رنگ بنفش	عطر
سفید یا قرمز یا آبی روشن	ضد عفونی کننده ها
ترکیبی از زرد و مشکی یا ترکیبی از زرد و قهوه ای	حشره کش
نارنجی یا ترکیبی از زرد و قهوه ای و طلایی	کرم ضد آفتاب

نتایج این تحقیق نشان می دهد که شرکت هایی که معتبر هستند و در دنیا به عنوان برند های مطرح مشغول فعالیت هستند، همگی از این رنگ ها استفاده می کنند و به رنگ محصولات و تاثیر آن روی چشم اهمیت می دهند. اما گاهی اوقات یک طراح با ساختار شکنی می تواند در ترکیب رنگ ها طوری عمل کند که به یک نوآوری جدید دست پیدا کند و در نهایت یک برند تجاری را با همان ساختار شکنی به محبوبیت برساند.

 

نکته دیگری که باید به آن توجه کنید، موقعیت جغرافیایی است. یعنی ممکن است طراحی بسته بندییک محصول نشان فرهنگی یک منطقه باشد و به معرفی آن بپردازد که در این صورت همان ساختار  شکنی اتفاق می افتند اما یک طراح باید دقت کند که ترکیب رنگ هایی که در نظر گرفته است، تاثیر معکوس بر چشم مخاطب نداشته باشد.

 

بسته بندی خرما

در حدود 8 هزار سال پیش بود که کشت خرما در منطقه بین النهرین آغاز شد و به دلیل خواص بسیاری که دارد در بیشتر کشور های جهان به صورت تازه یا خشک شده مصرف می شود. بر اساس تحقیقاتی که انجام شده، سالانه 7 میلیون تن خرما در جهان تولید می شود که از این مقدار مصر بیشترین سهم تولید دارد. پس از مصر ایران به عنوان دومین کشور تولید خرما سالانه 1 میلیون تن کشت می کند که مقدار زیادی از آن را به سایر کشور ها صادر می کند.

علاوه بر خرما سایر محصولاتی که از خرما تهیه می شود مانند خرما شکلاتی، کلوچه خرمایی، چیپس خرما، سرکه خرما و شیره خرما همگی از محصولاتی هستند که به سایر نقاط جهان صادر می شوند. لزوم صادرات هم رعایت قوانین استاندارد بین المللی ست. بسته بندی خرما با شیوه هایی که استاندارد بین المللی در آن رعایت شده باشد، نتایج خوبی در صادرات خرما به همراه خواهد داشت. به همین دلیل لازم است تا ایران به عنوان یک کشور صادر کننده خرما به بسته بندی محصولاتش توجه کند.

هدف از صادرات خرما به صورت بسته بندی

• معرفی خرما به بازار های جهانی
• پیدا کردن جایگاه مناسب برای این محصول در دنیا
• طراحی بسته بندی مطلوب با رعایت قوانین بین المللی
• سود آوری در سطح کلان

بسته بندی خرما

برای بسته بندی خرما باید از انواع مقوا، کاغذ و پلاستیک های مرغوب استفاده شود.

کاغذ هایی که برای بسته بندی خرما استفاده می شود، مقوای سفید، مقوای خاکستری، مقوای فلوت دار، مقوای کرافت سفید شده، کرافت لمینیت شده، کاغذ پاراشمنت(نوعی کاغذ نازک که برای تماس نزدیک با خرما از آن استفاده می شود)، کاغذ کتد یا پوشش دار و انواع کاغذ های زرورقی ست.

پلاستیک هایی که برای بسته بندی این محصول استفاده می شود، سلفون یا سلافون، پلی پروپیلن، پلی اتیلن، پلی استایرن، PVC و PET و نایلون هستند. البته بیشتر پلاستیک ها به دلیل انعطاف پذیری خوبی که دارند و شکل گیری مناسب شان، برای بسته بندی مناسب هستند.

انواع بسته بندی خرما

• بسته های فله ای
• بسته های کوچک

بسته های کوچک که به Glove Box معروف اند معمولا بین 220 تا 250 گرم خرما در آن ها جا می گیرد. که غالبا با دست بسته بندی می شود اما می توان به صورت اتوماتیک هم آن ها را بسته بندی کرد و معمولا کیسه ای که برای آن ها استفاده می شود، PET است.

در بسته های فله ای هم به هر میزان که نیاز باشد، به صورت فله ای بسته بندی می شود و برای صادرات آماده می شود.

طراحی بسته بندی خرما

برای طراحی بسته بندی خرما باید از رنگ هایی استفاده شود که فرهنگ کشور صادر کننده را نشان دهد. یا طرح هایی که استفاده می شود، از طرح های معروف و مرتبط با خرما در همان کشور باشد اما باید برای بسته بندی مواد غذایی که شیرین هستند، از رنگ هایی استفاده شود که هم شاد باشند و هم زنده. بهترین رنگ ها برای طراحی بسته بندی خرما رنگ های قرمز یا نارنجی و ترکیب این رنگ ها با سایر رنگ هاست.  فرم بسته بندی هم باید ساده و دور از ابهام یا پیچیدگی باشد.

چه رنگی برای چه بسته‌بندی مناسب است (بخش اول، مواد غذایی)

مقدمه:

رنگ اولین چیزی است که چشم انسان آن را دیده و درک می‌کند و در تمام زمینه‌های ادراکی، مادی و معنوی معرف اصلی بشمار می‌آید.

چون رنگ علاوه بر زیبایی در مقوله زندگی روزمره و صنعتی:

1- حس روانی برای فروش و بازاریابی

2- پیشگیری از رقبا در قفسه فروشگاه‌ها

3- نشان فرهنگی، جغرافیایی و منطقه مورداستفاده

4- رده سنی را هدف قرار می‌دهد و استفاده نادرست از رنگ موردنظر باعث نزول هریک از آیتم‌های نامبرده شده می‌شود.

الا به روان‌شناسی چندرنگ پرکاربرد می‌پردازیم:

رنگ سفید: مظهر پاکی و معصومیت می‌باشد، منعکس‌کننده نور و رنگ بوده و طراوت و سادگی را به ارمغان می‌آورد.

کاربرد آن برای مد، دکوراسیون، پزشکی، آرایشی بهداشتی، غذایی، صنعتی و هرچه فکرش را بکنید را در خود جای می‌دهد.

رنگ مشکی: نشان‌دهنده سلطه، قدرت، شیک و تک بودن است. رنگ مد، دکوراسیون، ورزشی

و رنگ اصلی در جهان هستی می‌باشد. چون بودنش باعث ایجاد تنالیته و تضاد می‌شود و نبودش باعث یکدستی می‌شود.

رنگ قرمز: رنگ اشتها، شور، جوانی و عشق، قدرت و سرعت می‌باشد. مواد غذایی، مد، دکوراسیون، صنعت را در بر دارد.

رنگ آبی: رنگ آسمان و دریاست، وسعت و پهناوری در آن موج میزند. رنگ صلح و آرامش است وفادارترین رنگ محسوب می‌شود و قدرت آدمی را دوچندان می‌کند.

رنگ سبز: رنگ طبیعت، باروری، قدرت، ثروت و آرامش‌بخش است. کاربرد آن در پزشکی، مد، دکوراسیون، مواد غذایی و برخی موارد صنعتی می‌باشد.

رنگ زرد: رنگی است که کمتر به چشم می‌آید، در درازمدت خسته‌کننده و باعث عصبانیت می‌شود اما در برخی موارد باعث افزایش متابولیسم می‌شود و رنگ اشتها هم محسوب می‌شود.

نالیز رنگ مناسب برای بسته‌بندی مواد غذایی:

ترشی، شوری، شیرینی، تلخی طعم‌هایی هستند که ما انسان‌ها آن‌ها را تجربه می‌کنیم که هرکدام در دنیای رنگ‌ها، رنگ مخصوص به خود رادارند و برای بسته‌بندی‌شان باید آن را مدنظر قرارداد.

ترشی: با خوردن‌ترشی از درون یخ می‌کنید و به خود جمع می‌شوید، طراوت و تازگی در آن موج میزند، طعم طبیعت را در آن حس می‌کنید، هیجان خاص خود را دارد.

پس رنگ آن‌هم باید عین خود طعمش باشد: آلبالو، قیسی، آلو و... هرکدام رنگی دارند که با آن رنگ شناخته می‌شوند، به نظر من اگر محصولی رنگ گرم داشته باشد باید آن را به سردی بکشانیم تا بتوانیم به رنگ دلخواه و اصولی برای محصول موردنظرمان جهت بسته‌بندی برسیم.

صورتی، قرمز، قرمز آبی (سرخ آبی)، سرمه‌ای، بنفش (بنفشی که به سمت قرمز یا آبی هم برود، رنگ خوبی است). البته ترکیب این رنگ‌ها با سبز، زرد و نارنجی می‌تواند باعث توازن در ترکیب‌بندی و گردش چشم در محصول شود.

شوری: همه ما این طعم را بارنگ سفید نمک می‌شناسیم ولی رنگ‌های مکملی هم دارد که با تحقیقاتی که انجام داده‌ام (رنگ شیری، کهربایی روشن، زرد که رنگ اخطار و خطر است) می‌توانند حس شوری را القا کند. خشکبار هم جزو مواد شور محسوب می‌شوند و در کل نمک گرم است و رنگ‌های گرم را هم در برمی‌گیرد.

رنگ دریا آبی می‌باشد پس می‌توان گفت آبی خیلی روشن هم می‌تواند این حس را برساند.

پس رنگ‌های شور به‌این‌ترتیب: سفید، شیری، کهربایی روشن، زرد، طلایی (برای خشکبار)، آبی روشن.

شیرینی: با خوردن چیز شیرین احساس سیری به انسان دست می‌دهد و امتداد سیری خواب خوب و راحت است پس رنگ‌های گرم می‌توانند بهترین رنگ برای این طعم باشند.

البته شیرینی کلاً غذای شادی محسوب می‌شود و رنگ‌های شاد را هم در خود جای می‌دهد.

قرمز، زرد، نارنجی، قهوه‌ای (در تمام طیف‌ها)، سبز زرد، طلایی، گلبه ای، زرشکی، بنفش روشن و صورتی.

 

تلخی: اولین چیزی که به ذهن انسان با شنیدن کلمه تلخی می‌رسد قطره‌هایی که در دوران کودکی به‌زور به خوردمان می‌دادند! قطره‌هایی درون شیشه‌هایی به رنگ قهوه‌ای.

زیتون، بعضی از گیاهان دارویی، قهوه جزو تلخی جات محسوب می‌شوند.

پس به‌سادگی می‌توان نتیجه رنگ‌های تلخی را به این صورت لیست کرد: قهوه‌ای (تیره و روشن)، قرمز تیره، سبز لجنی، طوسی.

نکته 1: ذات رنگ قهوه‌ای یأس و غم‌انگیز بودنش است پس می‌توان آن را رنگ تلخ محسوب کرد.

حالا به دسته‌بندی دیگر مواد غذایی می‌پردازیم:

مواد لبنی و پروتئینی: گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، کره، شیر، ماست.

رنگ گوشت، قرمز است و مواد پروتئینی و لبنی به‌واسطه کالری بالایشان انرژی زیادی را در خوددارند و انرژی را بارنگ‌های گرم می‌توان نشان داد.

 

غذاهای دریایی به‌واسطه آبی بودن دریا و تازگی و خنکی‌شان حس سردی را در عین گرم بودن و کالری بالایشان القا می‌کنند پس برای این دسته می‌توان ترکیب رنگ‌های سرد و گرم ر ا به کاربرد.

مواد لبنی را علاوه بر رنگ‌های گرم بارنگ‌های سرد و با طراوت هم می‌توان نشان داد.

قرمز، نارنجی، زرد، طلایی، گلبه ای، شیری، سفید، آبی روشن، سرمه‌ای، بنفش، سبز روشن می‌توانند رنگ‌های مؤثری برای این گروه مواد غذایی باشند.

نکته 2: البته ساختارشکنی در انتخاب رنگ و ترکیب آن باسلیقه فردی، شاید بتواند یک نوآوری جدیدی را به وجود بیاورد.

در مقالات بعدی به مبحث رنگ دربسته بندی‌های صنعتی، آرایشی و بهداشتی، پوشاک، ورزشی و ... پرداخته می‌شود.

 

 

طراحی و بسته‌بندی پوشاک

تا حرف از صنعت پوشاک به میان می‌آید اولین مسئله رنگ پوشاک می‌باشد بعد طرح و مدل آن.

البته در این مقاله قرار است راجع به بسته‌بندی پوشاک و رنگ آن صحبت کنم.

بسته‌بندی پوشاک متأسفانه در کشور ما آن‌چنان‌که باید پیشرفت چشمگیری نداشته و نسبت به سایر محصولات کمی عقب‌مانده.

البته بسته‌بندی پوشاک در خیلی از کشورها هم پیشرفت چشمگیری نداشته و تنوع در دوخت و رنگ و طرح البسه می‌باشد تا بسته‌بندی آن.

در حال حاضر برای بسته‌بندی پوشاک در اکثر مواقع کاورهای ساده یا سلفون‌های شفاف، صدفی بکار می‌رود.

 یعنی برای پوشاک هیچ بسته‌بندی خاصی مورداستفاده قرار نگرفته است.

 

ولی می‌توان مثل بقیه محصولات موجود در بازار مثل مواد غذایی این کار را انجام داد: مثلاً برای کت‌وشلوار، کروات، شال و روسری، کاپشن و ...

شاید بزرگ‌ترین مشکل برای بسته‌بندی لباس سایز متعدد آن باشد.

برای این صنعت فقط در سطح دانشگاهی اتودهایی زده می‌شود و این اتودها به بازار هدف یا فروش ارائه نمی‌شود و این می‌تواند یک معضل باشد.

ولی ما در همان سطح دانشگاهی و تئوریک راجع به رنگ بسته‌بندی پوشاک کمی صحبت می‌کنیم.

پوشاک کودکان: 1- پسر 2- دختر.

1- پسر: رنگ پسران نارنجی، قرمز، قهوه‌ای، آبی، سبز، طوسی، سفید.

2- دختر: رنگ دختران صورتی، زرد، طوسی، قرمز، بنفش، سبز، سفید.

پوشاک نوجوانان: پوشاک برای 2 گروه دختر و پسر برای سنین نوجوانی در همان تم‌های گفته‌شده می‌باشد ولی در ترکیب با رنگ‌های دیگر اجرا می‌شود، به فرض مثال یک پسر 13 ساله اصولاً دوست دارد که لباسش جذابیت خاصی ازنظر رنگی داشته باشد و جلب‌توجه کند چو او دیگر کودک نیست و جهان اطرافش را بیشتر از یک کودک می‌فهمد.

برای سنین جوانی و بزرگ‌سالی هم همین‌طور، ولی انتخاب رنگ برای افراد مختلف با توجه به سلیقه فردی و شخصیت فرد مورداستفاده فرق می‌کند.

تا به اینجا از رنگ پوشاک برای سنین مختلف صحبت کردیم حالا وقت انتخاب رنگ و طرح برای بسته‌بندی همان پوشاک می‌باشد:

برای بسته‌بندی پوشاک می‌توان از ساختار کلی پوشاک استفاده کرد مثلاً برای بسته‌بندی پیراهن می‌توان از ساختار سرشانه و یقه آن بهره برد یا برای شلوار هم از ساختار و قسمت اصلی آن بهره برد.

نیازی هم نیست که هزینه‌های اضافی برای این کار پرداخت کرد چون وقتی یک کار به‌صورت سری و تیراژ تولید می‌شود هزینه روی کل تیراژ تولیدشده سرشکن می‌شود اما در عوض به‌راحتی می‌توان با یک بسته‌بندی خوب و مناسب یک برند را در اذهان ثبت کرد.

 

همان‌طور که دلیل اصلی بسته‌بندی محصولات ارائه شیک، نوین و جذاب به مشتری می‌باشد درواقع بسته‌بندی یک محصول یعنی حفظ و نگهداری آن در حین عملیات انبارداری، حمل‌ونقل، توزیع، ذخیره، فروش و مصرف بکار برده می‌شود تا یک محصول به‌صورت سالم به دست خریدار برسد.

همان‌طور که یک لوگوی ساده به‌راحتی دلچسب می‌شود و در ذهن مخاطب ثبت می‌گردد یک بسته‌بندی خوب هم می‌تواند چنین حسی را برای مخاطب به وجود بیاورد و اینجاست که یک بسته‌بندی خوب می‌تواند کمک بزرگی به فروش محصول کرده و جای خود را در بازار رقابت بین رقبا پیدا کند و به فروش موردنظر و رضایت مشتری دست پیدا کند.

می‌توان برای انتخاب رنگ بسته‌بندی پوشاک از روانشناسی رنگ برای افراد مختلف با عواطف و احساسات خاص انتخاب کرد یا مهم‌ترین عامل، رنگ سال می‌باشد که شاید 80% افراد برای خرید پوشاک این عامل را مدنظر قرار می‌دهند.

پس می‌توان گفت برای انتخاب رنگ مناسب برای بسته‌بندی پوشاک، رنگ سال، منطقه و کشور تولیدکننده آن، اعتقادات مردم آن جامعه و سلیقه فردی نقش مهم و بسزایی دارد.

 

بسته بندی مواد غذایی با ماندگاری بیشتر

 

مقدمه:

یک طراح برای ایجاد طراحی خوب نیازمند به توسعه مهارت‌ها و روش‌های طراحی خود می‌باشد.

طراح و تولیدکننده باید آگاه باشند که چرا تخصص  طراحی بسته‌بندی تا این حد اهمیت داشته و چگونه بسته‌بندی به ارتقاء و توسعه محصولات کمک می‌نماید.

طراحی چیست؟

طراحی، نقش درازمدت و جا افتاده‌ای در هنرهای تجسمی، ثبت وقایع و پیشرفت نظریه‌ها در تمدن ما داشته است.

طراحی بسته‌بندی طراحی گرافیک است

مهارت‌های ابتدایی گرافیک استفاده از رنگ و انواع آن، تشخیص صحیح تعادل و تناسب، انتخاب مواد و چگونگی انجام پروژه‌ها همگی برای طراحی بسته‌بندی کاربرد دارند اما طراحی بسته‌بندی طراحی سه‌بعدی است مانند انواع ساک دستی، کیف، جعبه، قوطی و بطری بنابراین مهارت‌های بیشتری موردنیاز خواهد بود.

 

 

مثال آگاهی از انواع چاپ روی شیشه، فلز، سطوح منحنی و قابل‌انعطاف و ... آشنایی با مکانیک و خواص پلاستیک‌ها، کاغذ و مقوا و اینکه طرح چگونه همراه با این مواد تاخورده می‌چرخد و یا اینکه برش می‌خورد.

اصولاً عملیات طراحی تا تولید بسته‌بندی، به‌صورت میان‌مدت و بلندمدت بوده و طراح می‌بایستی هرگونه امکان‌پذیری طرح را در نظر گیرد.

طراحی بسته‌بندی طراحی فوری است، هنگامی‌که در مغازه و یا سوپر مارکت قدم می‌زنید؛ چشمان شما محصولات را مرور می‌کند روی بدنه یا بسته‌بندی هر محصول حداکثر فضایی برابر با نصف یا کمتر برای معرفی و توضیحات اصلی وجود دارد؛ بنابراین بیان طراحی نیازمند درک مستقیم است. البته بدان معنا نیست که حتماً حروف بلند، بزرگ و یا ساده باشد، بلکه باید برای گروه استفاده کننده خود رسا و گویا باشد، یعنی در حداقل زمان، مهم‌ترین اطلاعات خوانده شود.

طراحی بسته‌بندی طراحی مشتری مدار است

طراحی برای بسته‌بندی معمولاً به چند دلیل مشخص انجام می‌شود.

محصول ممکن است کاملاً جدید باشد در اغلب موارد محصول به‌نوعی تغییر شکل داده و یا بهینه‌سازی شده باشد و یا بسته‌بندی یک محصول موفق کارآیی خود را از دست داده باشد انگیزه طراحی هرچه باشد، آگاهی از نیازهای مشتری و استفاده کننده تا حد امکان لازم و ضروری است.

طراحی بسته‌بندی طراحی رقابتی است

محصولات نو در قفسه‌بندی فروشگاهی برای جلب نظرها با یکدیگر رقابت می‌کنند طراحی موفق نیاز به تحقیقات اساسی دارد نه فقط برای رقابت با محصولات مشابه، بلکه برای آشنایی با جنبه‌های نمایش و فروش این کار شامل آگاهی از روش‌های انبارداری و نگهداری، نورپردازی مناسب، چیدمان، حمل‌ونقل و اصول ایمنی می‌باشد.

البته نکته جالب توجه این است که هر چه تبلیغات روی یک محصول گسترده تر باشد نیاز به شناساندن نام و نشانه شرکت و به تبع آن اختصاص بخشی از بازار نیز بسیار بیشتر خواهد شد. مصرف‌کنندگان امروزی بسته و محصولی را می‌پسندند که آسان باز شود در صورت نیاز به نگهداری محصول قابل‌استفاده مجدد باشد و در زمان پایان مصرف نیز دور ریختن آن آسان باشد. درواقع خصوصیات بسته‌بندی استاندارد بسیار مهم‌تر از خصوصیات محصول می‌باشد زیرا بسته‌بندی با مصرف‌کننده در تماس مستقیم است.

روش‌های طراحی:

پیشرفت روزافزون فن‌آوری بسته‌بندی و تنوع زیاد بسته کثرت اقلام و شرایط مصرف‌کنندگان و تعدد عوامل مؤثر در طراحی بسته از یک‌طرف و از طرف دیگر ارتباطات متقابل هر یک از این عوامل با یکدیگر موجب گستردگی عوامل و روابط بین آن‌ها شده است. بسیاری از عوامل مسئله‌دار با تغییر شرایطی نظیر زمان، مکان و غیره در حال تغییر و دگرگونی هستند. به عنوان نمونه تغییرات فن‌آوری به صورتی ک جریان همواره ادامه دارد و گذشت زمان می‌تواند برنامه‌ها و نیازها را تغییر دهد.

 

نتیجه‌گیری:

بسته‌بندی به معنی سیستمی است که موجبات ارتباط بین تولیدکننده و توزیع‌کننده از یک‌طرف و مصرف‌کننده از طرف دیگر را فراهم سازد. بدین ترتیب بسته‌بندی سیستم مرکبی است که هم وظیفه حفاظتی و هم وظیفه ارتباطی یا اطلاع‌رسانی را به عهده دارد، به همین جهت بسته‌بندی به عنوان یکی از رسانه‌ها محمل‌ها یا طرق ایجاد ارتباط و اطلاع‌رسانی موردمطالعه قرار می‌گیرد. آنچه در بحث اطلاع‌رسانی به کمک بسته‌بندی مورد نظر است. استفاده از بسته‌بندی‌های مصرف‌کننده به عنوان وسیله یا رسانه ابلاغ پیام وسیله یا واسطه فروش و بالاخره عامل یادآوری کننده است.

 

خلاقیت در بسته‌بندی مواد غذایی

از آنجایی که لازم است هر کالایی ، در زمان فروش مشاهده شود و در میان طیف وسیعی از تولیدات داخلی و خارجی ،ارتباط مناسبی با خریدار برقرار کند . بنابراین توجه به طراحی ظاهری مناسب برای یک محصول اهمیت می‌یابد. بیان تصویری یک کالا ، بیش از کلمات ، در ذهن مشتری ماندگار شده و در زمان خرید کالا توسط وی ، به شناسایی آن محصول اهمیت می‌یابد . بیان تصویری یک کالا توسط وی به شناسایی آن محصول خاص منجر می‌گردد . این بیان تصویری با بهره‌گیری از عواملی چون رنگ شکل و الگو نوع حروف و نشانه‌ها ، هویتی ویژه برای محصول به مخاطب منتقل می‌گرداند.

امروزه هنر بسته‌بندی در دنیا به‌عنوان یک علم مطرح است که کشورهای توسعه یافته با آگاهی از آن محصولات تولید خود را با بهترین روش‌های پکیجینگ packaging در بازارهای جهانی عرضه می‌کنند. در میان محصولات فراوان تولیدی ، محصولات بسته‌بندی صنایع‌دستی جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده‌اند و به نحوی هویت ملی و فرهنگی جامعه تولید در ارتباط هستند.از آنجایی که پکیجینگ نخستین مرحله از برخورد مشتریان با محصول می‌باشد وجود طراحی ، رنگ ، تناسب محصول با پکیجینگ و عواملی در جهت ارتقا کیفی محصول به شمار می‌رود. شناسایی روش‌های بسته‌بندی و نحوه آموزش آن هدف اصلی این پژوهش است که به‌صورت تحلیلی – توصیفی بوده و روش گردآوری اطلاعات در آن میدانی – کتابخانه‌ای است.

نقش بسته‌بندی

تقریباً تمام محصولاتی که ساخته دست بشر بوده و با استفاده از منابع طبیعی تولید می‌شوند نیازمند بسته‌بندی‌اند. این نیاز را می‌توان از جنبه‌های گوناگون مورد بحث و بررسی قرارداد. هویت بخشی، امنیت، ایمنی و سلامت و درنهایت حمل‌ونقل، همگی نیاز مبرمی به بسته‌بندی برای تحقق دارند. حضور بسته‌بندی در دنیای مدرن، محصور به زمان و مکان خاصی نیست و به معنای واقعی کلمه، همه‌جا حاضر است. واقعاً آیا می‌توانید چیزی را مثال بزنید که در بسته‌بندی عرضه نشود؟

شاید بتوان چند نمونه ذکر کرد ولی این محصولات تعدادشان بسیار کم است. هم‌اکنون حتی محصولات زراعی و باغی نیز حداقل دارای یک لیبل می‌باشند و لیبل نیز خود شکلی از بسته‌بندی است. بسته‌بندی ابتدایی‌ترین نیاز هر محصول پیش از عرضه به بازار می‌باشد، چرا که تولیدکنندگان برای شناساندن خود و محصولاتشان و البته محافظت از محصول در حین حمل‌ونقل و نگهداری پیش از فروش به آن نیاز مبرمی دارند. به بیانی بسته‌بندی می‌تواند ضمن معرفی نام، خواص، مشخصات فنی و شیمیایی، تاریخ‌مصرف، قیمت، طریقه مصرف و نگهداری صحیح، محافظت آن کالا را تا زمان مصرف به عهده گیرد و درعین‌حال یک بسته‌بندی مطلوب قادر است موجب افزایش زمان حفظ و نگهداری کالای فاسدشدنی باشد.

بسته‌بندی که به‌عنوان تکنولوژی جدید در قرن ١٩ پدیدار گشت، تولیدکنندگان را قادر ساخت تا محصولات خود را در قالب‌های از پیش تعیین شده‌ای به فروشگاه‌ها عرضه کنند. این تکنولوژی برای اولین بار به آن‌ها این امکان را داد که از محصولاتشان بیشتر و بهتر بهره‌برداری کرده ، آن‌ها را درحالی‌که هنوز تازه هستند کنسرو و به بازار عرضه کنند. همچنین آن‌ها می‌توانستند به روشی جذاب محصولات خود را برای فروش به بازرگانان آماده‌سازی کنند.صنعت بسته‌بندی از صنایعی به شمار می‌رود که با هزینه اندک ارزش‌افزوده بسیاری برای محصولات به‌ویژه در صنایع غذایی ایجاد می‌کند. به گفته کارشناسان این حوزه، این صنعت می‌تواند تا ۹۵درصد ارزش‌افزوده برای مواد غذایی ایجاد کند به همین منظور می‌توان صنعت بسته‌بندی را موتور محرک دیگر صنایع عنوان کرد، با این وجود این صنعت رشد چندانی در کشور نداشته است. به گفته صاحب‌نظران در این صنعت از نظر دانش فنی، مواد اولیه و ماشین‌آلات مشکل چندانی وجود ندارد اما فعالیت پراکنده و جزیره‌ای صنعتگران در این حوزه باعث شده این صنعت علاوه بر ناشناخته بودن نتواند توسعه چندانی نیز داشته باشد.

در شرایطی که امروزه مشتریان از قدرت انتخاب بیشتری نسبت به گذشته برخوردارند، به مشاهده توضیحات و مواد تشکیل‌دهنده هر یک از محصولات برای مقایسه آن‌ها تمایلی ندارند. در عوض، بسیاری از مشتریان به برند و بسته‌بندی محصولات برای تصمیم‌گیری درباره اینکه بهترین محصول کدام است، توجه می‌کنند. دریافت نشانه‌های درست از محصولات، در بیشتر مواقع مشتریان را به خرید آن‌ها تشویق می‌کند

صنعت بسته‌بندی در ایران یک صنعت ناشناخته است که متأسفانه هنوز صنعتگران به اهمیت آن پی نبرده‌اند. بسته‌بندی لباس و ارزش‌افزوده کالاست. فروش هر محصولی اعم از مواد غذایی، شیمیایی، دارویی، بهداشتی و آرایشی و… برای عرضه در بازار به بسته‌بندی وابسته است به همین دلیل این صنعت را می‌توان به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر و پررنگ در جذب مشتری و مادر بازاریابی خطاب کرد. برای بازاریابی باید به مسائل روانشناسی و مردم‌شناسی به‌ویژه در صادرات توجه ویژه کنیم که یکی از این ابزارها، بسته‌بندی است. به‌طور مثال مردم آذربایجان به رنگ قرمز تمایل دارند و بیشتر از چای بسته‌بندی استفاده می‌کنند درحالی‌که مردم ارمنستان به رنگ‌های کرم توجه بیشتری نشان می‌دهند و از تی‌بگ استفاده می‌کنند که این موارد می‌تواند در طراحی و جذب مشتری در صنعت چای کمک کند.

خلاقانه‌ترین دیزاین‌های بسته‌بندی مواد غذایی

بسته‌بندی یک عنصر اساسی در فروش محصول شما به شمار رفته و هیچ راهی بهتر از یک انجام یک دیزاین مبتکرانه در راستای نیل به این هدف پیدا نمی‌شود. 13 محصول زیر ابتکار و نوآوری را در سطحی کاملاً جدید نشان داده‌اند که نه‌تنها از بسته‌بندی درخشانی برخوردار بوده بلکه ارتباطاتی میان بسته‌بندی و محصول را به وجود آورده‌اند. با تفکری خلاق و گسترش مرزهای هنری، این کسب‌وکارها به چیزی کاملاً منحصربه‌فرد دست یافته‌اند.

 نان ژاپنی Black Melon

بسته‌بندی بسیار شگفت‌انگیز نان ژاپنی Black Melon انگیزه خرید آن را فراهم می‌کند. دیزاین این محصول مصرف‌کنندگان را مبهوت خلاقیت و طنزآمیز بودن خود کرده و آن را منحصربه‌فرد و چشمگیر می‌سازد و می‌دهند. فقط در کمتر از 3 ثانیه آن‌ها تصمیم به خرید یا عدم خرید یک محصول می‌گیرند؛ بنابراین بسته‌بندی است که فرد را به‌سوی خود جذب می‌کند.

 

 شربت انرژی‌زای خونی

مکیدن خون فقط با این نوشیدنی‌ انرژی‌زا با طعم میوه‌های گوناگون است که شیرین می‌شود. نه فقط این محصول رنگ و غلظت خون را داشته بلکه آرایش تغذیه‌ای این محصول نیز شبیه به همان چیزی است که در رگ‌های ما جریان دارد. شرکت Harcos Laboratories به‌عنوان تولیدکننده این محصول به رازی از موفقیت در بازار دست یافته که مهجور مانده بود و آن تولید انواعی از غذا و نوشیدنی است که قادر به آوردن فرهنگ پاپ به زندگی مردم باشند. شربت انرژی ترسناک آن‌ها سرشار از آهن، الکترولیت‌ها، پروتئین و کافئین بوده و در قالب یک کیسه خون برای طرفداران خون‌آشام‌ها ساخته شده‌اند. این محصول جذابیتی اضافی به هالو وین بخشیده و بدون کیسه خون این محصول چنین جذابیتی را حتماً نداشت.

 مداد پنیر پارمسان

آژانس تبلیغاتی آلمانی Kolle Rebbe با همکاری لیبل مواد غذایی The Deli Garage مداد پنیر پارمزان را تصویری جدید با تراشی همراه است که لایه‌هایی از پنیر به ما داده و مغز تیره آن از پستو، فلفل قرمز یا قارچ است. این مداد که جایزه خرس نقره‌ای را برای دیزاین خود دریافت کرده در تعداد محدودی تولید شد که به‌سرعت به فروش رفت. در، در وبلاگ خود نوشت که شرکت امیدوار است روزی این مدادها را در مقیاسی گسترده‌تر عرضه کند.

چای چوب‌لباسی

لیبل‌های مختلف Teabag عادت رنج‌آور انداختن درون یک فنجان را به ما تلقین می‌کنند اما این ایده خلاق مشکل را کاملاً حل می‌کند. تازگی پیشنهاد فروش این ایده و کیسه‌های چای به شکل تی‌شرت با چوب‌لباس‌هایی با کدهای رنگی مختلف، بعدی جدید به تجربه نوشیدن چای می‌دهد. شکل، تأثیری قدرتمند بر روی ارزش درک شده یک محصول توسط مردم می‌گذارد. به این دلیل یک صاحب کسب‌وکار فروش شربتی غلیظ در یک بطری، به شکلی خاص و جذاب با هدف تلقین محصولی مدرن و جدیدتر به خریدار را برمی‌گزیند.

کلوچه‌ای برای حفظ تناسب‌اندام

این ایده بسته‌بندی خلاق زاییده افکار یک آژانس تبلیغاتی اوکراینی به نام MEX یک ورزشگاه دوست دارد تا علاقه‌مندان بیشتری را به‌سوی خود جذب کند بنابراین MEX با همکاری یک نانوایی فانتزی این کلوچه‌های six pack پروتئین فیت برای عرضه در فروشگاه‌های محلی به وجود آورد. درون هر بسته یک کوپن برای بازدید رایگان از محل تمرین به چشم می‌خورد. تقریباً 3 هزار بسته از این نان در اولین ماه ارائه آن به فروش رفتند که منجر به 658 تلاش رایگان و عضویت 217 فرد جدید در ورزشگاه شد. این همان ایده کسب‌وکار مؤثر است که برای فروشگاه‌ها، این ورزشگاه و مشتریان خوب و مفید بود.

قرص‌های شکلات

شرکت انگلیسی Chocolate On Chocolate این قرص‌های خوشمزه را در جعبه‌های دارو با برچسب "دکتر ولخرج" ارائه داد. با سی قرص در یک جعبه، شرکت معتقد است که این قرص‌ها یک ایده کادویی درخشان برای دوستان بیمار و عاشقان دیوانه شکلات به شمار می‌روند. بهترین قسمت این موضوع این است که شما می‌توانید بیش از دوز روزمره توصیه شده مصرف کنید. قابل‌استفاده در شیر یا شکلات تلخ، این قرص‌ها حتماً حال افراد را بهتر می‌کنند. اگر قرص‌ها در بهبود حال بیماران مؤثر واقع نشد، هدیه‌های دیگر شرکت شامل جعبه کمک‌های اولیه مجهز به چسب زخم، دماسنج و دیگر ابزارهای شکلاتی نیز می‌شوند.
 

پودینگ‌هایی در قالب پوسته تخم‌مرغ

با استفاده از پوسته‌های تخم‌مرغ، نانوایی How Sweet Bakery در تایوان بسته‌بندی محصولات خود را خلاق کرده و ضمن حفظ محیط زیست ظرفی مناسب برای پودینگ‌های تخم‌مرغی خود ارائه داده است. از لحاظ بصری، نتیجه جذاب و لذت‌بخش است. تحقق ایده بسته‌بندی در قالب پوسته‌های تخم‌مرغ برای شرکت بکار برد. آن‌ها باید دستگاه خاصی را پیدا می‌کردند تا بتواند بدون ضربه زدن به تخم‌مرغ‌ها، قسمتی از بالای آن‌ها را بردارد. به خاطر حفظ کیفیت بالای محصولات، تخم‌مرغ‌ها باید از مرغ‌هایی به دست می‌آمد که 350 تا 500 روز عمر کرده بودند. در سه سال اول تولید این محصول، بیش از 42 میلیون پودینگ تخم‌مرغ را به فروش رساند.

 پنیر توفو Typo

بچه‌ها سوپ‌های پخته‌شده از حروف الفبا را دوست دارند اما چرا نباید بزرگ‌ترها نیز عاشق پنیرهای توفوی الفبایی شوند؟ دانش‌آموزی به نام جین ماکسیم لندری ایده بسته‌بندی خلاق پنیر رتوفوی خود را در کلاس محقق کرد. این ایده برای پرفروش شدن پنیرهای توفوی نسبتاً بی‌مزه و کسل‌کننده مؤثر واقع شد. جهان تبلیغات معتقد است یک بسته‌بندی برجسته و منحصربه‌فرد می‌تواند واقعاً توجه مردم را به‌سوی خود جذب کند.

 

نان کوتوله‌ای

این نان کوتوله‌ای فریبنده ساده اما مؤثر بوده و توضیح می‌دهد که ایده‌های بسته‌بندی خلاق لزوماً نباید پیچیده یا پرهزینه باشند. حقه به کار رفته در آن باید جذاب باشد اما متمایز بودن به کارمان دقت و ظرافت می‌بخشد. برخی مصرف‌کنندگان احساس می‌کنند که محصولاتی با بسته‌بندی جسورانه، مؤثرتر از رقابتی خسته‌کننده هستند. به این ترتیب باوجود صرفه‌جویی در هزینه‌ها نتیجه آن بر روی فروش بلندمدت تأثیر می‌گذارد.

قرص نعناع اصل

این دیزاین خلاق نه‌تنها با کلمات بازی کرده بلکه قرص نعناع را با هنر طنزپردازی دیزاینر در هم می‌آمیزد. شاید مقایسه این محصول با پول با هدف افزایش ارزش قرص‌های نعناع نزد مصرف‌کنندگان انجام شده باشد. بسته‌بندی نیز باید به اندازه خود محصول جالب و لذت‌بخش باشد. دیزاینر معروف کوری اتزکورن مسئول ایجاد این دیزاین قرص نعناع منحصربه‌فرد بوده و می‌گوید که این قرص‌های نعناع تازه به‌دست‌آمده از بانک مرکزی آمریکا در دو طعم دلپذیر ارائه‌شده و حس سرمایه‌داری درون شما را ارضا می‌کند.

 

 نوشیدنی Gatorade 
این می‌تواند کاملاً گول زننده به نظر برسد که می‌توانید با در دست گرفتن یک بطری تا خط پایان با حداکثر سرعت بدوید. با به یاد داشتن این موضوع در ذهن، یک دیزاینر اهل لندن به نام کادو گومز با راه‌حلی مفید به میدان آمد. این بطری با حمل آسان این پیام امکان انتقال قدرت و در ضمن برند سازی برای برند گاترود بود و به‌سرعت نتیجه داد.

 

نقش رنگ در بسته‌بندی

رنگ در بسته‌بندی یک محصول می‌تواند نقش مهمی را ایفا کند. در ابتدای یک محصول جدید می‌توان از رنگ به‌عنوان قسمتی از هویت یک محصول استفاده کرد. پس از گذشت زمان رنگ به‌صورت روتین و تکرارپذیر در تولید ملزومات بسته‌بندی آن محصول استفاده می‌شود. رنگ بدین‌وسیله توسط مصرف‌کننده شناخته‌شده، به صورتی که بلافاصله با دیدن رنگ بسته‌بندی محصول، محصول را به خاطر می‌آورد. یکی از مثال‌های بارز استفاده از رنگ جهت شناساندن و متمایز کردن یک مارک یا یک محصول از محصولات دیگر مشابه آن محصول در بازار است استفاده از رنگ قرمز توسط شرکت نوشابه‌سازی Coca Cola  این شرکت حتی شرکتpepsi  را مجبور به استفاده از رنگ آبی نمود تا تفاوت را بین محصول خود و محصول کوکاکولا ایجاد نماید و مصرف‌کننده را با دیدن رنگ قرمز لیبل بطری خود به یاد طعم کوکاکولا بی اندازد.

از رنگ می‌توان در یک سری محصول، برای مثال یک ست (سری) حاوی انواع شامپوهای یک شرکت با خواص مختلف، انواع نرم‌کننده موی سر آن شرکت و … جهت جلوه دادن به اهمیت یک نوع محصول نسبت به نوع دیگر و یا مرتبط کردن یک نوع محصول خاص با رنگ بسته‌بندی آن جهت تشخیص آن محصول در سری حاوی آن محصولات توسط مصرف‌کننده استفاده نمود.

رنگ اولین چیزی است که یک بیننده از یک بسته‌بندی درک می‌کند. رنگ، قبل از شکل و گرافیک یا متن نوشته آخرین ویژگی‌های محصول هستند؛ که شناسایی می‌شوند. بدین طریق، رنگ یکی از مهم‌ترین عوامل انگیزشی در تصمیم‌گیری خرید است. رنگ برانگیزاننده نوعی واکنش حسی در بیننده است. رنگ با حالات، احساسات، مکان‌ها و اشیاء مرتبط است. گواه این‌که رنگ را با احساسات و عواطف مرتبط می‌دانیم استفاده از آن برای توصیف حالات احساسی خاص است. ما می‌گوییم فلانی از خجالت سرخ شد یا از عصبانیت کبود شد و یا اینکه رو سفید است. این‌ها نشان‌دهنده بیان احساسات و حالات با استفاده از رنگ‌ها است.

رنگ‌ها دارای وزن، اندازه و حرکت هستند. عموماً، نوارهایی به رنگ روشن از نوارهای هم‌اندازه تیر رنگ بزرگ‌تر به نظر می‌رسند. یک دایره زرد رنگ به نظر می‌رسد که دارای حرکت است و یا به سمت خارج دارای تابش و درخشش است، درحالی‌که یک دایره آبی‌رنگ حرکت به سمت داخل را به ذهن القا می‌کند.
برای بررسی و شناسایی اختلافات حسی از دیدن یک کالای خاص تنها برحسب تفاوت رنگی آن، از گروه‌های مختلف جامعه درخواست شد تا به سؤالاتی در مورد یک نوع شیرینی خاص پاسخ دهند. شیرینی‌ها همگی یکسان بودند، تنها تفاوت آن‌ها رنگ بسته‌بندی آن‌ها بود. نتایج این بررسی نشان داد رنگ بسته‌بندی تأثیر قابل‌توجهی در احساس، از طعم و چاشنی‌های یک خوراکی دارد.